Tenya

Şerit rahatsızlığı diye de isimlendirilebilecek taenia enfestosyunu pazarzit ismi verilmiş ufak canlılar ile ortaya çıkan ve de geln olarak sindirim sisteminde yerleşen bir vaziyettir. Tenya, iyi pişmemiş ya da çiğ etin olduğu yemekler ile bulaşmaktadır. Sığırlar genellikle taenia saginata’ yı bulaştırmaktadır, domuzla ise taenia solium’ un taşıyıcısıdırlar. Tenyalar segmentli, buda demek oluyor ki boğumlu olurlar. Her bir boğumu yumurtayı üretme kapasitesinin sahibi olur.
Dünya çapında oldukça yaygınlaşan bir rahatsızlıktır.
Sığır Tenyası (Taenia saginata)
Etin aracılığı ile alınmış tenyanın larvası (henüz olgun olmayan tenya) insanın bağırsağında olgunlaşır ve de boyu 4 ila 6 metreye kadar ulaşabilir.
Tenya rahatsızlığı genellikle bir belirtiye sebep olmamaktadır. İnsanlar kendilerinde tenyanın olduğunu genel olarak dışkılarında tenyayı gördüklerinde farkına varırlar, özellikle de hareketli olan parçalarını.
Ender olarak karnın üst kısmında ağrılar, amel, mide bulantısı, zayıflama olabilir. Kimi zaman apendikste, safranın kanallarında ve de pankreasın kanallarında tıkanıklık sebebi olabilir.

Dışkı içerisinde parazit yumurtası ile boğumun görünmesiyle teşhis konulabilir. Taenia saginata ‘ nın hareket eden parçalarına dışkı içerisinde rastlanabilir. Parazitin yumurtalarının makatın etrafında toplanabilmesi için kullanılmakta olan selofan yöntemiyle %85- 95 rahatsız kişiye tanının konması sağlanır.
Tenya rahatsızlığı, ilaçla ve de genelliklede tek dozun kullanımı ile tedavisi yapılmaktadır. En sıkça kullanılmakta olan ilacı ninlosamide etken maddesinin olduğu ilaçtır.
Domuz Tenyası (Taenia solium)
Uzunlukları hemen, hemen 5 metrenin civarında olur. Yurdumuzda çok yaygın değildir fakat dünya çapında fazlaca yaygın durumdadır.
Sığır tenyasına göre değişik biçimde, beyinde, kalpte, gözde, akciğerlerde, cilt altında ve de kasta kistin oluşmasına sebep olabilir. Domuz tenyasının bulunduğu erişkinler ile çocuklarda eğer ki gereken temizliğe özen gösterilmez ise, tuvalet sonrasında eller aracılığı ile makatta bulunan yumurtalar alınıp yutulmuş olur. Bu yumurtaların bağırsağa ulaşması sonucunda içerisindeki larvalar dışarı çıkar ve de dokulara geçip kistin oluşmasına sebep olurlar. Bu larvalar beyne ulaşabilir ise epileptik atak(havale) ile başka sinirsel sorunlara sebep olabilir. Bu duruma da cysticercosis ismi verilmektedir. Öbür belirtileri sığır tenyasının ki gibi olur.
Dışkı içerisinde yumurtalar ile larvanın görünmesiyle tanısı konulmaktadır. Birde radyolojik inceleme ile kistleri görebiliriz. Cildin altında bulunan şişliklere yapılacak biyopsiyle de tanısı konabilir.
Tedavisinde tek dozluk niclosamide kullanılmaktadır. Küstün olduğu hallerde tedavisi cerrahi müdahaledir. Balık Tenyası (Diphyllobothrium latum)
Kimi tatlı su balıklarıyla ve de som balığı ile Diphyllobothrium latum ismi verilmekte olan tenyaları bulaştırabilir. Genel olarak tuzlanan, çiğ ya da güzel pişmemiş balıketiyle bulaşmaktadır. Uzunlukları 3 ila 10 metreyi bulabilir.
Bunlar bağırsağa tutunmaktadırlar.
Parazitin dişi olanı gün içerisinde 1 milyonun üzerinde yumurta yapabilir.
Karında ağrılar, karında kramp, istifra, zayıflama ile Vitamin B 12’ nin eksikliğiyle makrositer aneminin gelişmesine neden olabilir.
Dışkı içerisinde bolca yer alan yumurtanın saptanabilmesi tanıyla konmaktadır. Tedavisinde tek dozluk niclosamide kullanılmaktadır.

Tenyalardan Korunma
Etin yeteri oranda pişmesi tenyanın larvalarını parçalamaktadır. Tuvaletin ardından ellerin güzelce yıkanması ve de sürekli hijyen kurallarına uyulması rahatsızlığın yayılmasına engel olur.