Gebelikte Aşırı Bulantı-Kusma (Hiperemezis Gravidarum)

Hamilelik döneminde, hamile kadınların hemen hemen yarısı mide bulantısı ve kusmalardan şikayet etmekte ve bu şikayetleri eden hamile kadınların bir kısmında da mide bulantısı ve kusma hat safhaya çıkıp, zayıflamaya, kilo kaybına sebep olmaktadır. Tedavi edilmesi gereken bir hal bu hat safhadaki mide bulantısı ve kusma olayına hiperemezis gravidarum denmektedir. Hiperemezis gravidarum hastalığı genelde gebeliğin ilk 3 ayında görülen, ender de olsa 5. aya kadar devam edebilen bir hastalıktır. Hiperemezis gravidarum hastalığının sebebi tam olarak bilinmese de endokrinolojik, biyokimyasal ve psikolojik etkenlerin rol oynadığı düşünülmektedir. Gebe kadınlarda şiddetli ide bulantısı ve kusmanın nedenini bulmak için yapılan araştırmalarda Helikobakter pilori enfeksiyonun çok yüksek seviyede olduğu görülmüştür. Bunun yanında gebe kadına endoskopik biyopsiler yapıldığında midedeki hasar oranı yükseldikçe mide bulantısı ve kusma şiddetinin de arttığı görülmüştür.

Hiperemezis Gravidarum Tanısı

Hamilelik döneminde şiddetli derecede mide bulantısı ve kusma ile beraber sıvı noksanlığı bulguları görülmesi, düşük tansiyon, nabızda yükselme gibi belirtiler hiperemezis gravidarum şüphesi uyandırır. Bu tip durumlarda öncelikle ultrason ile birlikte gebelik var mı yok mu diye kontrol edilir. Çoklu gebeliklerde ve mol gebelikte hiperemezis gravidarum daha çok görülür. Gebe kadına laboratuar testleri yapıldığında potasyum ve sodyum seviyelerinde düşme ve kan konsantrasyonunda yükselme görülür. Bazı gebe kadınlarda da tiroid hormonunda yükselme ve %1 gebe kadında hipertirodi bulgularına rastlanılır.

Anne Açısından Hiperemezis Gravidarum Riskler

Çok şiddetli mide bulantısı ve kusma olan gebe kadınlara, yeterli derecede tedavi yapılmadığı takdirde B1 vitamini eksikliğine bağlı olarak Wernicke ya da durumun daha şiddetli olduğu zamanlarda Korsakoff psikozu türü sinir sistemi hasarına bağlı hastalıklar görülmektedir. Diğer vitaminlerin eksikliklerine bağlı olarak belirtiler ve demir eksikliği anemisi görülmeye başlanır.

Kan sodyum seviyesindeki düşmeye bağlı olarak, gebe kadında zihin bulanıklığı, havale ve solunumda zorluk ve durma görülmeye başlar. Bunun yanında sodyum tedavisi süratle yapılırsa zihin bozukluğu, ellerinde ve kollarında güç kaybı gibi sinir sistemi hasarlarına bağlı bulgulara rastlanabilmektedir. Akabinde yüksek miktarda sıvı kaybına bağlı olarak, kan yoğunluğunda bir yükselme ve kan pıhtılaşmasına sebep olabilir. İşte bu pıhtılaşmanın dolaşım sistemi vasıtasıyla akciğere atılması hayati tehlikeye sebep olabilir.

Şiddetli kusma sebebi ile yemek borsunda yırtılmalar görülebilir. Gebe kadının kaslarında güç kaybı, karaciğeri fonksiyonlarında bozukluklar ortaya çıkabilir.

Hiperemezis Gravidarum Tedavisi

Hiperemezis gravidarum tedavisinde yapılması gereken bazı aşamalar şunlardır:

Gebe kadın kusmaya bağlı sıvı kaybı yaşayacağından, vücudunun sıvı dengesinin serum takviyesi ile düzeltilmesi.
İhtiyacı oranda B1 vitamini verilmesi.

Mide bulantısı ve kusmayı tetikleyecek besinlerin tespit edilip, bunlardan uzak tutacak bir diyet listesi hazırlanması ve uygulanması.

Gebe kadının kanının pıhtılaşmasını önleyecek kan sulandırıcı etki sağlayan ilaçların verilmesi.

Gerekli görülürse akupunktur tedavisi.

Kusmayı engelleyen ilaçların verilmesi.