Çocuklarda Sorumluluk Bilinci

Çoğu ebeveynlerin ortak sorunudur, nasıl çözeceğimizi bilemediğimiz tıkandığımız noktadır. Sorumluluk günlük yaşamımızı ve buna bağlı olarak toplumla olan ilişkilerimizi etkileyen bir kavramdır. Sorumluluk: bir görevi üslenip, gereklerini yerine getirebilme, olumsuz ve olumlu sonuçlarını yüklenebilme anlamındadır. Kim istemez ki çocuklarının, kendi ayakları üzerinde duran ve kendine güvenen birey olarak yetişmesini. Bu yeti, bir günde oluşmaz, sorumluluk bilincinin, çocukluk dönemlerinde temelleri atılır. Hayatın içindeki diğer değerler gibi, anne ve babasından ve sosyal çevresinden aldığı ve geliştirdiği bir beceridir. Sorumluluğa tanım olarak bakarsak, kurallara uyma, yaptığı tercihlerin sonucunda, iyi veya kötü olan her şeye katlanmak, insan haklarına saygılı olmak.

Çocuğumuza bu sorumlulukları, hangi yaşta ve ne gibi sorumluluklar yüklemeliyiz. Ve bu sorumlulukları yüklediğimizde nasıl denetleyebileceğiz?

6 Yaşındaki bir çocuğun alabileceği sorumluluklar
Yardım almadan, giyinip soyunması
Sofra kurmada, ev işlerinde bahçe sulama gibi yardımcı olabilir.
Artık tek başına, yemek yiyebilir.
Kendi dağıttığı oyuncakları, tekrar aldığı yere koyabilmesi
Sabah el-yüz temizliğini yapabilir.

7 Yaşındaki bir çocuğun alabileceği sorumluklar (yukarıdakilere ek olarak)
Okul çantasını, kendi hazırlaması
Aldığı işleri, bitirmesi
Sahiplendiği, evcil hayvanların, bakımı
Dişlerini fırçalaması

8 Yaşındaki çocuğun, alabileceği sorumluluklar (yukarıdakilere ek olarak)
Sizin hatırlatmanıza gerek kalmadan, kişisel bakım yapabilmesi ve odasını toplaması
Ödevlerini sizin hatırlatmanıza gerek olmadan yapması

9-11 yaşlar arası çocukların, alabileceği sorumluluklar (yukarıdakilere ek olarak)
Zamanını iyi planlamak
Alışverişte size yardım etmesi
Çevresi ve arkadaşları ile iyi iletişim kurması

Özgüven ile direk bağlantılıdır, çocuğun sorumluluk alabilmesi için, öncelikle özgüvenini sağlamlaştırmamız gerekir. Ebeveynlerin sorumluluk kavramını çocuklarına aşılamadan önce, kendi sorumluluk kavramı üzerinde eleştirisel olabilmeli. Ebeveyn olmanın sorumluluğunu nasıl taşıdıklarını gözden geçirerek, şayet sorumluluklarında ortak yüklenme yapılmıyorsa, çocuğa sorumluluğu aşılamada sorunlar yaşayabilirler.

Yapılan araştırmalara göre çok disiplinli yapı içindeki çocuklar ve çok gevşek yapı içindeki çocuklarda, sorumluluk sıkıntısı çekiliyormuş.

Aşırı disiplin içindeki çocuk: yetersiz olduğu ve verilen görevleri yerine getiremeyeceğini düşünüyor. Özgüven sorunu vardır.

Gevşek yapı içindeki çocuk: tüm istekleri aile içinde karşılanır ve dolayısı ile özgüven eksikliği doğmuştur. Her iki eğitimde de, çocuk anne ve babası olmadan, öz bakım dahil olmak üzere hiçbir sorumluluk alamazlar. Bu aşamada ebeveynlerin çocuk yetiştirme üzerinde oturup biraz düşünmeleri gerekir. Öz bakım becerilerinden başlayıp, yaşlarına uygun bir şekilde sorumluluk yüklemeliyiz. Sorumluluklar yaşına, cinsiyetine uygun verilmelidir.